Επίλογος κυκλοδίωκτος

 Κι αν σας έλεγα ότι εγώ δεν ξέρω για ποιο λόγο έγραψα το βιβλίο, τι θα λέγατε; 

Κι αν σας έλεγα ότι εγώ δεν ξέρω τι πραγματεύεται το βιβλίο, τι θα λέγατε;

Τα φαινόμενα απατούν, αυτός είναι ουσιαστικά ο υπότιτλος του βιβλίου: τα εξεγερμένα υποκείμενα που μελέτησα παρουσιάστηκαν επικοινωνιακά και αντιμετωπίστηκαν νομικά ως ιδιαίτερα απειλητικά για την κατεστημένη τάξη, ενώ δεν υπήρξαν ποτέ θεμελιωδώς επικίνδυνα για αυτήν. Ο κίνδυνος για την αστική δημοκρατία προέρχεται πρωτίστως από τους τυπικά νοούμενους ως υπερασπιστές της, αλλά ακόμα και αυτό το συμπέρασμα δεν αποδίδει το νόημα του βιβλίου, ούτε εξηγεί το λόγο ύπαρξης του. 

Το εξώφυλλο με το ρήγμα που δεσπόζει, αυτό μας παραπέμπει σε άλλες ερμηνείες: υποδηλώνει το ρήγμα που χωρίζει τους σημερινούς αντάρτες από τους προδρόμους τους, το ρήγμα που προκαλείται στις προσωπικές πορείες των ατόμων που αποφασίζουν να εμπλακούν στην ένοπλη πάλη, το ρήγμα που καθορίζει τις ζωές των θυμάτων και των γύρω τους, το ρήγμα που δημιουργεί στην εύρυθμη λειτουργία του πολιτικού πεδίου η εξεγερσιακή βία της ένοπλης πάλης, το ρήγμα που απειλεί το κράτος δικαίου της αστικής δημοκρατίας από την πολιτική και νομική διαχείριση αυτής της βίας.

Ή μήπως το εξώφυλλο απεικονίζει το ρήγμα ανάμεσα στο είναι και το δέον, ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο, το ρήγμα ανάμεσα στο υπαρκτό, το εφικτό, το εν δυνάμει εφικτό και την ουτοπία, το ρήγμα ανάμεσα στο όντως είναι και την εν δυνάμει αυτοπραγμάτωση μέσα από ατομικές και συλλογικές διαδικασίες;

Σε τελευταία ανάλυση πίσω από όλα αυτά, πίσω από το πολιτικό πεδίο με τα εκάστοτε διακυβεύματα και τα εκάστοτε εξουσιαστικά παιχνίδια του, πίσω από το κοινωνικό πλαίσιο που αυτό εντάσσεται, πίσω από την όποια ιστορική συγκυρία της οποίας είμαστε μάρτυρες βρισκόμαστε εμείς, εσείς, εγώ, οι αντάρτες, όλοι όσοι προσπαθούμε να αποκτήσουμε μορφή μέσα στο γίγνεσθαι παίρνοντας θέση αμφισβήτησης, στάση κριτική.

Όλοι όσοι ονειρευτήκαμε μια πιο δίκαιη μια πιο ελεύθερη κοινωνία και ερχόμαστε αντιμέτωποι σήμερα με ένα κραυγαλέο πολιτικό και εν τέλει υπαρξιακό αδιέξοδο, καλούμαστε να απαντήσουμε στο ίδιο ερώτημα: και τώρα τι κάνω; Το ερώτημα δεν είναι μόνο τι κάνω για να ζήσω με αξιοπρέπεια, όπως είχε πει κάποτε ένας φίλος, το ζήτημα είναι ότι κάπως πρέπει να πεθάνουμε. Ή για να το πω αλλιώς το ζήτημα είναι η διαχείριση της άφατης οδύνης του περάσματος από τη ζωή όπου το τέλος μετράει εξίσου με την όλη πορεία.

 Όσο κι αν τμηθεί με άλλες ζωές σε μία προσπάθεια υπέρβασης της μοναχικής ένταξης στη ροή των πραγμάτων, όσο κι αν αφεθεί στη ζεστασιά της συλλογικής δράσης, η οδύνη δεν απαλύνεται, ο απολογισμός είναι αυστηρά μοναχικός. Με τι λέξεις αποδίδεται ο πόνος του ανθρώπου που πέφτει στο κενό για να φύγει προς τα πάνω μήπως και μπορέσει να δώσει μορφή στο άμορφο, ή καταφέρει να αρθρώσει το άφατο; 

Πώς μιλάμε για τον άνθρωπο που παλεύει να γίνει άνθρωπος;  πώς κρίνουμε τον αγώνα του; με τις νίκες και τις ήττες, με τις αδυναμίες και τα σφάλματά του. Και τι ακριβώς κρίνουμε; την ανάγκη διεξαγωγής ενός αγώνα; το πολιτικά πρόσφορο των μετερχόμενων μέσων; το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα; το πραγματικό αποτέλεσμα; τη διαχείριση του αποτελέσματος; Καθρέφτες είμαστε εμείς και αυτοί, καθρέφτες συγκεχυμένοι στις άκρες τους. Που τελειώνει η εικόνα του άλλου και πού αρχίζει η δικιά μας; εσείς ξέρετε; έχετε απάντηση; εγώ δεν βρήκα απάντηση κι αρχίζω να αποδέχομαι το γεγονός ότι μάλλον δεν θα βρω ποτέ. Ρευστές και αμφίσημες είναι οι απαντήσεις, ολοένα και λιγότερο πειστικές. Με τα χρόνια κατάλαβα ότι εκείνη η σωκρατική ρήση εν οίδα ότι ουδέν οίδα είναι απολύτως ακριβής, όσο περνάει ο καιρός τόσο και λιγοστεύουν οι βεβαιότητες μου. Σήμερα λέω πως εκεί ίσως είναι το μεγαλείο του ανθρώπου: στην άγνοια της ουσίας των πραγμάτων, στην απελπισμένη αναζήτηση αυτού που δεν μορφοποιείται, ακολουθώντας δρόμους που κανείς δεν ξέρει αν είναι αδιέξοδοι ή αν μας οδηγούν εκεί που θέλουμε ή αλλού. Επιμένουμε στα τυφλά ξανά και ξανά και ξανά, επειδή αρνιόμαστε να πεθάνουμε πριν να ζήσουμε. Ίσως πάλι και να παρηγοριέμαι έτσι, ξέρω γω, πως αλλιώς θέλετε να δεχτώ τα όρια του νου μου; Ευχαριστώ

Περίπου στο 58:00

Everything Must Change!

Τίποτα από το παλιό σύστημα δεν πρέπει να μείνει, και κάθε τι από την ομορφιά και την ταπεινότητα και την αποφασιστικότητα του κοινού μας αγώνα πρέπει να λατρεύεται… λιγότερη δουλειά, περισσότερη αγάπη• λιγότερος μονόλογος, περισσότερος διάλογος• λιγότερος εγωισμός, περισσότερη συμπόνια - και ξανά, πολύ οργάνωση!

https://www.theguardian.com/books/2021/jan/25/everything-must-change-review-avila-horvat-chomsky-zizek-covid-conversations-future

 

Αθηναϊκή Επανάσταση και Θεατροκρατία

...Α­πό την άλ­λη με­ριά ό­μως έ­χου­με στην Α­θή­να του 5ου αιώ­να έ­να Τρα­γι­κό Θέ­α­τρο που έ­χει εν­σω­μα­τω­θεί μες την ί­δια την ορ­γα­νω­μέ­νη κοι­νω­νί­α κι έ­χει ταυ­τι­στεί με τις ί­διες της τις υ­πεύ­θυ­νες κρα­τι­κές λει­τουρ­γί­ες. Έ­χου­με μια κα­τά­στα­ση μες την ο­ποί­α η α­ντί­θε­ση του Κρά­τους και του Τρα­γι­κού εί­ναι ο­λό­τε­λα α­νύ­παρ­κτη – το Κρά­τος γεν­νή­θη­κε σαν στε­φά­νω­μα της ί­διας πά­λης με την ο­ποί­α η ε­πα­να­στα­τι­κή μά­ζα του 6ου αιώ­να ορ­γά­νω­σε και το δι­κό της θέ­α­τρο• και το Κρά­τος αυ­τό ε­ξα­φα­νί­στη­κε μα­ζί με το θέ­α­τρο: τό­σο ή­ταν κοι­νές οι ρί­ζες και οι πη­γές τους.

...

Για­τί το μέ­γι­στο μά­θη­μα που μας δί­νει η κλα­σι­κή Ελ­λά­δα σχε­τι­κά με τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις που χρειά­ζε­ται να συ­γκε­ντρω­θούν ώ­στε η πο­λι­τι­κή ι­στο­ρί­α της μά­ζας να γί­νει η πιο συ­νο­λι­κή, η πιο ο­λο­κλη­ρω­μέ­νη, η πιο αν­θρώ­πι­νη πραγ­μα­το­ποί­η­ση και κα­τά­φα­ση του αν­θρώ­που μες την κοι­νω­νί­α, εί­ναι τού­το: η μά­ζα τό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο υ­ψώ­νε­ται στο ε­πί­πε­δο μιας πο­λι­τι­κής ή μιας ο­ποιασ­δή­πο­τε άλ­λης ι­στο­ρι­κά δη­μιουρ­γι­κής ορ­γά­νω­σης, ό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο α­ντι­με­τω­πί­ζει σαν δρα­μα­τι­κό πρό­βλη­μα την Ι­στο­ρί­α που ζει και την ε­ξου­σί­α που η ορ­γα­νω­μέ­νη κοι­νω­νί­α α­σκεί ε­πά­νω της• ό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο ζει αυ­θε­ντι­κά αυ­τό το πρό­βλη­μα και το εκ­φρά­ζει με τα αυ­θε­ντι­κά δι­κά της μέ­σα και συμ­με­τέ­χει έ­τσι ε­νερ­γη­τι­κά στην α­πο­κρυ­στάλ­λω­ση των α­ξιών της κοι­νω­νί­ας μες την ο­ποί­α ε­ντάσ­σε­ται• ό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο ο άν­θρω­πος που δια­παι­δα­γω­γεί η μά­ζα με τους δι­κούς της μύ­θους και τα δι­κά της εκ­φρα­στι­κά μέ­σα γί­νε­ται ι­κα­νός να εί­ναι ζω­ντα­νός φο­ρέ­ας και κοι­νω­νός των α­ξιών που ορ­γα­νώ­νουν την κοι­νω­νί­α, τη μορ­φο­ποιούν και της δί­νουν ύ­παρ­ξη και διάρ­κεια.

...

Για­τί, α­κρι­βώς, στην πρώ­τη φά­ση της Δη­μο­κρα­τι­κής Ε­πα­νά­στα­σης στην αρ­χα­ϊ­κή Α­θή­να, ό­ταν ο Τύ­ραν­νος και με­τά ο Ά­ρειος Πά­γος έ­παι­ζε το ρό­λο ε­νός “μπολ­σε­βί­κι­κου κόμ­μα­τος στην πε­ρί­ο­δο της Δι­κτα­το­ρί­ας του Προ­λε­τα­ριά­του”, ε­νός εί­δους ο­δη­γού και κη­δε­μό­να του δή­μου, τι ή­ταν αυ­τό που ε­μπό­δι­σε το δή­μο να ξα­να­πέ­σει στην πρό­τε­ρή του πα­θη­τι­κό­τη­τα και να α­φε­θεί στην κυ­ρί­αρ­χη βού­λη­ση των “κη­δε­μό­νων” του; Η πεί­ρα της Γαλ­λι­κής και ι­διαί­τε­ρα της Ρω­σι­κής Ε­πα­νά­στα­σης δεν αρ­κεί για να μας δεί­ξει την κύ­ρια ση­μα­σί­α της πα­θη­τι­κό­τη­τας ή της ι­στο­ρι­κής ε­νερ­γη­τι­κό­τη­τας της μά­ζας στην οι­κο­δό­μη­ση των θε­σμών και τη δια­μόρ­φω­ση των α­ξιών της με­τε­πα­να­στα­τι­κής κοι­νω­νί­ας; Ο Ά­ρειος Πά­γος πα­ρα­δί­νει τις ε­ξου­σί­ες του στη Βου­λή και στο Δή­μο μό­λις το 462/1, δη­λα­δή λί­γα χρό­νια πριν α­πό τον Πε­ρι­κλή: ως τό­τε, το κύ­ριο μέ­σο με το ο­ποί­ο συμ­με­τεί­χε ο Δή­μος στην ι­στο­ρι­κή ζω­ή της ορ­γα­νω­μέ­νης κοι­νω­νί­ας δεν ή­ταν τό­σο η ά­σκη­ση των ση­μα­ντι­κά πε­ριο­ρι­σμέ­νων πο­λι­τι­κών του δι­καιω­μά­των ό­σο ή­ταν η μέ­σα στο θέ­α­τρο του Διο­νύ­σου θρη­σκευ­τι­κή του κα­τά­νυ­ξη, η Διο­νυ­σια­κή έκ­στα­ση που τον κυ­ρί­ευε με τους Μύ­θους που αυ­τός ο ί­διος εί­χε βγά­λει στο φως και η εν­θου­σια­στι­κή του ε­πι­κοι­νω­νί­α με τις α­ξί­ες που ε­ξέ­φρα­ζε η τρα­γω­δί­α – αυ­τές τις α­ξί­ες που η ί­δια του η ε­πα­να­στα­τι­κή δρά­ση εί­χε ε­πι­βά­λει στην κοι­νω­νί­α. Στην πε­ρί­ο­δο αυ­τή, ο Α­θη­να­ϊ­κός Δή­μος συμ­με­τεί­χε στην ι­στο­ρι­κή ζω­ή ό­χι τό­σο σαν “ε­κλο­γι­κό σώ­μα” (η έν­νοια αυ­τή, κατ’ αρ­χήν α­σύλ­λη­πτη στην ε­πο­χή των Μα­ρα­θω­νο­μά­χων, εμ­φα­νί­ζε­ται κυ­ρί­ως στην ε­πο­χή της πα­ντο­δυ­να­μί­ας των “ψη­φι­σμά­των του Δή­μου” δη­λα­δή στην ε­πο­χή της πα­ρακ­μής) αλ­λά σαν Διο­νυ­σια­κός Χο­ρός που εκ­στα­σιά­ζε­ται ό­χι πια με το Διό­νυ­σο (δη­λα­δή ό­πως θα δού­με, με την πα­ρου­σί­α μιας α­ντι-κρα­τι­κής και α­ντι-ι­στο­ρι­κής θε­ό­τη­τας) αλ­λά με τη Δί­κη δη­λα­δή με το ιε­ρό σύμ­βο­λο της νέ­ας κρα­τι­κής τά­ξης και της νέ­ας θέ­σης του αν­θρώ­που μες την Ι­στο­ρί­α.

...

Μό­νο κά­τω α­πό τους α­στε­ρι­σμούς τέ­τοιων α­ξιών εί­ναι δυ­να­τόν να ο­δη­γη­θεί μια μά­ζα συ­γκλο­νι­σμέ­νη α­πό μια τρα­γι­κή ε­μπει­ρί­α και να συγ­χω­νευ­τεί με την ορ­γα­νω­μέ­νη κοι­νω­νί­α και την ι­στο­ρι­κή της ζω­ή.

Ό­σο πιο έ­ντο­νες εί­ναι οι α­ντι­νο­μι­κές δυ­νά­μεις που συ­γκρού­ο­νται μέ­σα σε μια κοι­νω­νί­α, ό­σο δη­λα­δή πιο έκ­δη­λος εί­ναι ο με­τα­βα­τι­κός της χα­ρα­κτή­ρας, τό­σο πιο ε­πι­τα­κτι­κά της ε­πι­βάλ­λε­ται η α­νά­γκη να ιε­ραρ­χη­θεί και να ορ­γα­νω­θεί και να ε­ξα­λεί­ψει α­πό μέ­σα της κά­θε κε­ντρό­φυ­γη δύ­να­μη και, ταυ­τό­χρο­να, τό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο ο κό­σμος του τρα­γι­κού –ο κό­σμος που προ­βλη­μα­το­ποιεί και εκ­μη­δε­νί­ζει κά­θε δυ­να­τό­τη­τα αν­θρώ­πι­νης συ­νύ­παρ­ξης και ι­στο­ρι­κής ζω­ής– κυ­ριεύ­ει τον ψυ­χι­σμό της μά­ζας. Για­τί, ό­ταν βρε­θεί κά­τω α­πό την κα­τα­θλι­πτι­κή πί­ε­ση της Ι­στο­ρί­ας, η μά­ζα –αυ­τή η “σκο­τει­νή ό­ψη” της κοι­νω­νί­ας– εί­ναι η κοι­νω­νι­κή κα­τη­γο­ρί­α που κατ’ ε­ξο­χήν αι­σθά­νε­ται την α­νά­γκη να σκε­φτεί τον ε­αυ­τό της με φό­βο και με τρό­μο. Μες το Τρα­γι­κό, ο­λά­κε­ρη η κοι­νω­νί­α που α­πο­συ­ντί­θε­ται ή α­ναρ­χεί­ται κά­τω α­πό το βά­ρος των προ­βλη­μά­των που δεν μπο­ρεί να λύ­σει, ο­νει­ρεύ­ε­ται την ί­δια της την τι­μω­ρί­α και την ί­δια της την Ε­νο­χή. Και αυ­τός ο κό­σμος της ε­νο­χής, της τι­μω­ρί­ας, του Nihil και του Absurdum: ο κό­σμος του Θα­νά­του εί­ναι η κατ’ ε­ξο­χήν φυ­γό­κε­ντρη, α­ντι­κοι­νω­νι­κή δύ­ναμη, η δύ­να­μη που κατ’ ε­ξο­χήν αρ­νεί­ται κά­θε έν­νο­μη κα­τε­ξου­σια­στι­κή τά­ξη και πα­ρα­λύ­ει κά­θε θέ­λη­ση α­πο­κα­τά­στα­σης της ορ­γα­νω­μέ­νης κοι­νω­νί­ας: ο ε­χθρός της κοι­νω­νί­ας Hamlet εί­ναι το αρ­χέ­τυ­πο κά­θε τρα­γι­κής σχέ­σης με τον κό­σμο. Και γι’ αυ­τό, αν –ό­πως έ­δει­ξαν τό­σο ο Kafka ό­σο και ο Freud– το ά­το­μο δεν μπο­ρεί να ορ­γα­νώ­σει τη ζω­ή του αν δεν α­παλ­λα­γεί α­πό κά­θε σύ­μπλεγ­μα ε­νο­χής και τι­μω­ρί­ας, έ­τσι και ο­λά­κε­ρη αυ­τή η με­τα­βα­τι­κή κοι­νω­νί­α, μό­λις αρ­χί­σει να εκ­δη­λώ­νε­ται μέ­σα της και να ω­ρι­μά­ζει μια κοι­νω­νι­κή δύ­να­μη ι­κα­νή να βά­λει μια τά­ξη και μια μορ­φή στο χά­ος, γί­νε­ται πε­δί­ο μιας υ­πό­γειας γι­γα­ντο­μα­χί­ας α­νά­με­σα στην α­νά­γκη έν­νο­μης τά­ξης και ι­στο­ρι­κής ύ­παρ­ξης και τα τρα­γι­κά μο­τί­βα του Θα­νά­του και του Μη­δε­νι­σμού: αυ­τή τη ρι­ζι­κή α­ντι­νο­μί­α α­νά­με­σα στο Τρα­γι­κό και την ορ­γα­νω­μέ­νη κοι­νω­νί­α ε­συμ­βό­λι­σαν, ό­πως θα δού­με αρ­γό­τε­ρα, οι μα­ζι­κές θρη­σκεί­ες της Ελ­λά­δας και της Αι­γύ­πτου με την πά­λη του Διο­νύ­σου και των βα­σι­λιά­δων και με την κρί­ση του Φα­ρα­ώ α­πό τον Ό­σι­ρη στο δι­κα­στή­ριο του Θα­νά­του.

...

ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΜΑΖΑΣ

Ο ιός είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας μας.

Φανερώνει σε ποια κοινωνία ζούμε. Σήμερα η επιβίωση αποκτά απόλυτη προτεραιότητα, σαν να βρισκόμαστε σε μια διαρκή εμπόλεμη κατάσταση. Όλες οι ζωτικές δυνάμεις τίθενται στην υπηρεσία της παράτασης της ζωής. Η κοινωνία της παρηγοριάς εμφανίζεται ως κοινωνία της επιβίωσης. Εν όψει της πανδημίας, ο αμείλικτος αγώνας για επιβίωση δοκιμάζει μια ιική όξυνση. Ο ιός εισβάλλει στην παρηγορητική ζώνη της ευεξίας και την μετατρέπει σε καραντίνα, στην οποία η ζωή περιορίζεται αποκλειστικά στην επιβίωση. Όσο περισσότερο γίνεται η ζωή επιβίωση, τόσο μεγαλύτερος είναι ο φόβος του θανάτου. Σε τελική ανάλυση, η αλγοφοβία είναι θανατοφοβία.  Η επιδημία καθιστά και πάλι ορατό τον θάνατο, τον οποίο επιμελώς είχαμε απωθήσει και καταχωνιάσει. Η υπερβολική παρουσία του θανάτου στα μέσα μαζικής ενημέρωσης κάνει τους ανθρώπους ευερέθιστους.

Η κοινωνία της επιβίωσης χάνει εντελώς το νόημα του ευ ζην. Ακόμη και η απόλαυση θυσιάστηκε στο όνομα της υγείας, που αναγορεύτηκε σε αυτοσκοπό. Η αυστηρότητα της απαγόρευσης του καπνίσματος δείχνει με παραδειγματικό τρόπο την υστερία της επιβίωσης. Ακόμη και η απόλαυση υποχωρεί έναντι της επιβίωσης. Η παράταση της ζωής με κάθε τίμημα αναδεικνύεται παγκοσμίως σε ύψιστη αξία, η οποία βάζει όλες τις άλλες σε δεύτερη μοίρα. Είμαστε πρόθυμοι να θυσιάσουμε στο όνομα της επιβίωσης όλα όσα κάνουν τη ζωή άξια να βιωθεί. Εξαιτίας της πανδημίας γίνεται αποδεκτός δίχως ενστάσεις και ο ριζικός περιορισμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων μας. Υποκύπτουμε αμαχητί στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης η οποία υποβιβάζει τη ζωή στο επίπεδο της γυμνής ζωής. Σε συνθήκες ιικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης μπαίνουμε οικειοθελώς σε καραντίνα. Η καραντίνα είναι μια ιική παραλλαγή του στρατοπέδου, στο οποίο κυριαρχεί η γυμνή ζωή. Το νεοφιλελεύθερο στρατόπεδο εργασίας σε εποχές πανδημίας ονομάζεται «home office». Μόνο η ιδεολογία της υγείας και η παράδοξη ελευθερία της αυτοεκμετάλλευσης το διαφοροποιούν από το στρατόπεδο εργασίας του δεσποτικού καθεστώτος.

Ο ΠΟΝΟΣ ΣΗΜΕΡΑ

Με τον τρόπο του Γιώργου Σεφέρη

Η Ελλάδα γίνεται δευτερεύουσα υπόθεση, όταν συλλογίζεται κανείς τον Ελληνισμό. Ό,τι από την Ελλάδα μ’ εμποδίζει να σκεφτώ τον Ελληνισμό, ας καταστραφεί.

Αν ήταν δίκαιο να μεγαλώσει ο τόπος αυτός, δεν ήταν για να έχουμε περισσότερους βουλευτές, νομάρχες ή χωροφύλακες· ήταν για να μπορέσει ν’ αναπτυχθεί σε μια γωνιά της γης ο Ελληνισμός — αυτή η ιδέα της ανθρώπινης αξιοσύνης και της ελευθερίας, όχι αυτή η αρχαιολογική ιδέα.

Δεν πιστεύω σ’ αυτούς τους ανθρώπους που φλυαρούν, ή στους άλλους που δεν ξέρουν τι κάνουν· δεν εννοώ να βουλιάξω μέσα στην απερίγραπτη μιζέρια των χαρακτήρων — πιστεύω σε δυο-τρεις ιδέες που προχωρούν, και τώρα ακόμη, ύστερ’ από χιλιάδες χρόνια, σ’ αυτή τη γλώσσα.

Γι’ αυτές τις δυο-τρεις ιδέες που πρέπει να ζήσουν εδώ, και μονάχα εδώ θα μπορούσαν να ζήσουν καθώς τις σκέπτομαι, υπομένω αυτή την αθλιότητα.

Τελικά αυτός ο Γιάνης μιλά στη καρδιά

Φίλες και φίλοι. Συνοδοιπόροι. Όπως ένα όμορφο λουλούδι, είναι πολύ εύκολο να ποδοπατήσει κανείς μια στιγμή λαϊκής ανάτασης. Το δύσκολο είναι να συμπέσουν όλες οι συνθήκες που χρειάστηκαν για να φυτρώσει και να αναπτυχθεί το λουλούδι αυτό – να συμπέσουν ο σωστός σπόρος, στο σωστό χώμα, με τον σωστό καιρό. Το εύκολο ήταν εκείνο που έκανε ο κ. Τσίπρας εκείνο το βράδυ: Να ποδοπατήσει εκείνο το λουλούδι και μάλιστα στο όνομα της Αριστεράς. Σε μια μόνο στιγμή, οι άνθρωποί μας που μόλις είχαν συνειδητοποιήσει τη δύναμή τους για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, σύρθηκαν λαβωμένοι στις φωλιές του – ιδιωτικοποίησαν τον πόνο τους – σιχάθηκαν, άλλη μια φορά, την πολιτική – και επέστρεψαν στον αγώνα για την επιβίωση γλύφοντας τις πληγές τους, τυλιγμένοι στο μαύρο πέπλο της στενοχώριας.

Το ΜέΡΑ25 δημιουργήθηκε για να σηκώσει αυτό το μαύρο πέπλο από τα πρόσωπα των ανθρώπων, να τους πείσει ότι δεν υπάρχει τελική ήττα, ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι, ότι μπορούμε. Μπήκαμε στη Βουλή και το κάνουμε. Αλλά δεν αρκεί. Πρέπει να το πετύχουμε στις γειτονιές, στα σπίτια, στις καρδιές των γνωστών μας, εκεί που άγνωστοί μας παλεύουν να κρατηθούν πάνω από την επιφάνεια ενός βούρκου που τους ρουφά προς τα κάτω.

...

Η στρατηγική του Μνημονιακού Τόξου είναι η εργαλειοποίηση της στενοχώριας. Η δική σας στρατηγική πρέπει να είναι ο θρίαμβος της προσωπικής επαφής επί της στενοχώριας. Ο εκδημοκρατισμός του ατομικού χώρου των ηττημένων συνανθρώπων μας. Χωρίς την παραμικρή διάθεση κατήχησης ή νουθέτησής τους.

Κλειδί για να ξεκλειδώσουμε τις ψυχές τους πρέπει να είναι ο σεβασμός σε αυτόν με τον οποίο διαφωνούμε. Για να δώσω ένα παράδειγμα, πάρτε συμπολίτες μας που διαδηλώνουν ώστε 15χρονα ορφανά προσφυγόπουλα να μην πάνε στο ίδιο σχολειό με τα παιδιά τους. Είναι εύκολο να θυμώσουμε μαζί τους. Δεν έχουμε όμως το δικαίωμα. Πρέπει, πριν τους πούμε τη θέση μας, να αφουγκραστούμε τον καϋμό που τους προκαλεί το συναίσθημα του να είναι κανείς πρόσφυγας στην ίδια του τη χώρα, στην «Χρεοδουλοπαροικία η Ελλάς». Μόνο τότε θα καταφέρουμε να τους πάρουμε μαζί μας, να τους πείσουμε ότι αυτά τα 15χρονα όχι μόνο δεν είναι απειλή αλλά θα γίνουν σύντομα οι καλύτεροι πρεσβευτές της Ελλάδας, οι καλύτεροι φίλοι των παιδιών τους.

Από την Χάνα Αρέντ που προανάφερα έχω μάθει και κάτι άλλο. Προσπαθώντας να αναλύσει πως γεννιέται ο φασισμός, η απολυταρχία, ξεκινά την ανάλυσή της συμβατικά μελετώντας τον ρόλο της προπαγάνδας, τον δηλητηριώδη συνδυασμό της ξενοφοβίας και της μπανάλ γραφειοκρατίας. Αφού τα μελέτησε όλα αυτά, τελικά κατέληξε να διακρίνει τον ένα, τον μεγαλύτερο, τον πιο επικίνδυνο σύμμαχο της απολυταρχίας και του φασισμού: Την Μοναξιά!

«Η απομόνωση κι η έλλειψη κανονικών κοινωνικών σχέσεων» έγραψε η Χάνα «δημιουργεί την ανάγκη προσχώρησης σε κάποιο ολοκληρωτισμό. Η μοναξιά, ή να το πω διαφορετικά η εμπειρία του να μην ανήκεις καθόλου στον κόσμο που σε περιβάλει είναι η πεμπτουσία των ολοκληρωτικών κυβερνήσεων. Έτσι κατασκευάζονται οι εκτελεστές. Έτσι προετοιμάζονται τα θύματά τους.» Να προσέξουμε συνοδοιπόροι: Δεν είναι μόνον η Ύφεση που προϋπήρξε της πανδημίας και την οποία η πανδημία γιγάντωσε. Είναι κι η μοναξιά, ιδίως των ηλικιωμένων που σήμερα απομονώνονται στα σπίτια τους, στα γηροκομεία.

Θυμάστε το βράδυ της 3ης Ιουλίου του 2015, τότε που η λαοθάλασσα του ΟΧΙ πλημμύρισε την Πλατεία Συντάγματος; Ξέρετε τί μου έμεινε από εκείνο το βράδυ; Ότι δεν ήμουν μόνος. Το ίδιο συναίσθημα είδα στα μάτια του κάθε συνοδοιπόρου. Έλαμπαν τα μάτια τους. Φώναζαν: Δεν είμαι πια μόνη. Δεν είμαι πια μόνος. Για αυτό τον ένα λόγο δεν θα συγχωρέσουμε ποτέ εκείνους που, δυο βραδιές μετά, συνθηκολόγησαν με την τρόικα κρυπτόμενοι πίσω από το ψεύδος ότι ο λαός δεν ήταν έτοιμος για την ρήξη: Την στιγμή που η συλλογικότητα και ο κοινός αγώνας θριάμβευε ξαναβούτηξαν τον κόσμο μας στον βούρκο της μοναξιάς, της εξατομίκευσης, της ιδιώτευσης.

Νιώθοντας παρατημένοι από εκείνους που τους ξεσήκωσαν στη βάση πανανθρώπινων ιδεωδών, μόνοι τους πια, διπλά ταπεινωμένοι, αντίκρυ σε μια ακόμα σκληρότερη Χρεοδουλοπαροικία αποφασισμένη να τους κάνει να μετανιώσουν που, έστω και για λίγο, σήκωσαν κεφάλι, πολλοί από αυτούς κατέρρευσαν, παραδιδόμενοι λίγο-λίγο σε άλλα αφηγήματα κάποια φοβικά κάποια μισανθρωπικά.

Όπως έλεγε κι η Αρέντ, ο εθνικισμός κάνει ανθρώπους που βρίσκονται στο έλεος της μοναξιάς να νιώθουν έστω και λίγο ότι κάποιος τους ακούει, μιλώντας απ’ ευθείας στους φόβους τους, στο θυμό τους – λέγοντάς τους πως μόνο εκείνος, ο εθνικισμός, τους σκέφτεται – αντίθετα με τους κοσμοπολίτες που νοιάζονται για τους άλλους, τους ξένους. Αυτό έκανε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ εκείνο το βράδυ του Δημοψηφίσματος: παρέδωσε τους ανθρώπους μας από την χαρά του διεθνιστικού πατριωτισμού στην απόγνωση του εθνικιστικού ψευτο-πατριωτισμού. Δεν χρειαζόταν πολύ για να φτάσουμε σήμερα να βρίσκουν μια κάποια ανακούφιση στα μαντάτα ότι η ολιγαρχία αγοράζει Ραφάλ και φρεγάτες – κι ας ξέρουν κατά βάθος ότι αυτή η αγορά θα γιγαντώσει κι άλλο την λιτότητα που τους καταστρέφει χωρίς να κάνει τη χώρα ουσιαστικά ασφαλέστερη.

Αυτό το πλαίσιο που έφτιαξε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εκείνο που εκμεταλλεύεται ο κ. Μητσοτάκης σήμερα. Η κυβέρνησή του έχει στη διάθεσή της εξαιρετικούς προπαγανδιστές. Την ώρα που εφαρμόζει πολιτικές που βαθαίνουν την φτώχεια, την ταπείνωση, την μοναξιά, την απαξίωση και την αναξιοπρέπεια των ανθρώπων μας, οι προπαγανδιστές τους ξέρουν πως να μετατρέπουν την Μοναξιά σε τυφλό Θυμό όλων-εναντίον-όλων ιδίως προς τον ξένο, προς τον λίγο πιο σκούρο, προς τους νέους που τολμούν να διαφέρουν ή να διαμαρτύρονται.

Για αυτό το λόγο, η κάθε μία, ο κάθε ένας από εμάς πρέπει να βγούμε εκεί έξω, στην τοπική κοινωνία, να μιλήσουμε με τους γείτονές μας, με τους περαστικούς που μπορεί να μας συμπαθούν μπορεί και όχι. Αφού πρώτα τους αφουγκραστούμε, αφού τους κοιτάξουμε στα μάτια, να αγγίξουμε την ψυχή τους δίνοντάς τους κουράγιο και μια νέα προοπτική. Εκεί έξω, ανάμεσα στους συμπολίτες μας, θα βρούμε την Ταπείνωση, την Μοναξιά, την Απαξίωση και την Αναξιοπρέπεια να περπατούν ως τραμπούκοι στους δρόμους των πόλεών μας, να ροβολάνε τα μονοπάτια της επαρχίας μας, και να σπέρνουν παντού την Απαισιοδοξία, τη Διχόνοια και τη Δυσαρέσκεια από την οποία μόνο η Ολιγαρχία επωφελείται.

Συνοδοιπόροι, μακρυά από εμάς τα λόγια τα εύκολα, τα λαϊκιστικά, τα μεγάλα. Αντίθετα με τον λόγο των φασιστών, της δήθεν αντιπολίτευσης και της λαϊκιστικής ολιγαρχίας που είναι απλοϊκός λόγος, ο λόγος του ΜέΡΑ25 είναι σύνθετος. Σύνθετος λόγος το ΜέΡΑ25 από την μία, αποκαρδιωμένοι, συγχυσμένοι, ασταθείς αποδέκτες από την άλλη που αφήνονται στο ψέμα ακόμα κι όταν ξέρουν ότι είναι ψέμα. Είναι δύσκολο το εγχείρημά μας. Αυτό όμως έχουμε ταχθεί να κάνουμε: Να εμπλουτίσουμε την πολιτική ζωή με λόγο σύνθετο, ορθό, κατανοητό και ειλικρινή. Με μόνα μέσα μαζικής ενημέρωσης εσάς, τα στελέχη και τα μέλη του ΜέΡΑ25.

Μην σκιάζεστε όμως συνοδοιπόροι. Τελικά, ΘΑ ΑΚΟΥΣΤΟΥΜΕ! Αλλά θέλει δουλειά πολλή σε όλες τις γωνιές της χώρας. Ιδίως από τους μόνους πομπούς του μηνύματός μας: Εσάς!

3 Οκτωβρίου 2020

Ένας ανορθόδοξος (;) ορισμός του φασισμού

Φασισμός είναι να σε ρωτούν δημοσίως για την ιδιωτική ζωή σου και να σε ανακρίνουν ιδιωτικώς για τις δημόσιες πράξεις σου.

Η τρυφερότητα

Η τρυφερότητα είναι η πιο σεμνή μορφή αγάπης. Είναι το είδος της αγάπης που δεν εμφανίζεται στις γραφές ή στα Ευαγγέλια, αυτή η αγάπη στην οποία δεν ομνύει κανείς, τα λόγια της οποίας κανείς δεν παραθέτει. Δεν έχει ειδικά εμβλήματα ή σύμβολα, δεν οδηγεί στο έγκλημα ούτε προκαλεί φθόνο.

Εμφανίζεται όταν παρατηρούμε προσεκτικά από κοντά μια άλλη ύπαρξη, κάτι που δεν είναι ο "εαυτός" μας.

Η τρυφερότητα είναι αυθόρμητη και ανιδιοτελής: πάει πολύ παραπέρα από την όμοιά της ενσυναίσθηση. Αντιθέτως, πρόκειται για τη συνειδητή, αν και ίσως μελαγχολική, κοινή μοιρασιά της μοίρας.

Η τρυφερότητα είναι η βαθιά συναισθηματική έγνοια για μιαν άλλη ανθρώπινη ύπαρξη, για την ευθραυστότητά της, για τη μοναδική φύση της και την έλλειψη ανοσίας της στα βάσανα και τις επιδράσεις του χρόνου. Η τρυφερότητα αντιλαμβάνεται τους δεσμούς που μας ενώνουν, τις ομοιότητες και την ταύτισή μας. Είναι μια μορφή θέασης που δείχνει τον κόσμο ζωντανό, διασυνδεδεμένο, συνεργαζόμενο και εξαρτώμενο από τον εαυτό του.

...

Αυτός είναι ο λόγος που πιστεύω πως πρέπει να λέω ιστορίες ωσάν ο κόσμος να ήταν μια ζώσα, ενιαία οντότητα, συνεχώς εξελισσόμενη μπροστά στα μάτια μας ωσάν εμείς να ήμασταν ένα μικρό αν και συγχρόνως πολύ ισχυρό τμήμα του.

Όλγκα Τοκάρτσουκ

Άλλη μία φορά

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι ο κορωνοϊός και η κλιματική αλλαγή μοιράζονται το ίδιο «παράδοξο»: αν περιμένεις να δεις θύματα πριν πάρεις δραστικά μέτρα, έχεις αργήσει ήδη πολύ!

Γιατρός Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Η μάχη κατά της αρρώστιας πρέπει να βασίζεται στην αρχή της δημιουργίας ενός γερού σώματος, όχι μέσω της περίτεχνης εργασίας ενός γιατρού πάνω σ’ έναν αδύναμο οργανισμό, αλλά δημιουργώντας ένα γερό σώμα μέσω της δουλειάς ολόκληρου του συνόλου, ιδιαίτερα ολόκληρου του κοινωνικού συνόλου.

Μια μέρα η ιατρική θα πρέπει να γίνει μια επιστήμη που θα προλαμβάνει τις ασθένειες, που θα προσανατολίζει το κοινό προς τις ιατρικές υποχρεώσεις του και η οποία θα χρειάζεται να παρεμβαίνει μόνο σε περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσες για να πραγματοποιήσει μια χειρουργική επέμβαση ή να αντιμετωπίσει κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο στη νέα κοινωνία που δημιουργούμε… 

Εκείνο που απαιτείται γι’ αυτό το οργανωτικό έργο, όπως και για όλα τα επαναστατικά έργα, είναι το άτομο. Η επανάσταση δεν τυποποιεί, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, τη συλλογική βούληση, τη συλλογική πρωτοβουλία. Το αντίθετο, απελευθερώνει τις ατομικές ικανότητες των ανθρώπων. 

Σας Ευγνωμονούμε!

Υγεία

ορίζεται ως η κατάσταση πλήρους σωματικής, πνευματικής και κοινωνικής ευημερίας και όχι απλώς απουσίας ασθενείας ή αναπηρία

(a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity)