"Τι να κάνουμε; Να ξαναφτιάξουμε την πατρίδα μας. Να ξαναεποικίσουμε τη γη μας. Να ξαναστήσουμε τη γεωργία μας. Έχουμε μια χώρα παράδεισο. Παράγουμε τα πάντα και τόσο εκλεκτά. Να γυρίσουμε στα χωριά μας, να ξαναδεθούμε με τη γη. Να πάνε στο διάολο οι δανειστές και τα χρέη μας. Τι θα κάνουν; Θα μας στείλουν τους πεζοναύτες; Θα υποφέρουμε, αλλά θα υποφέρουμε για μας και ό,τι δημιουργήσουμε θα είναι δικό μας πια.
...Η κρίση είναι πολυεπίπεδη, δεν είναι μονάχα οικονομική. Ουσιαστικά είναι κρίση αξιών και χρεοκοπίας του λογοκρατούμενου και τεχνοκρατικού πολιτισμού μας".
...
"Πιστεύω ότι ο μόνος δρόμος, η τελευταία έξοδος προς την ελευθερία του ανθρώπου και του πλανήτη είναι η ολιστική οικολογική φιλοσοφία, σκέψη, πράξη, συμπεριφορά. Η οικολογία ούτε φέρει ούτε εδραιώνει καμία εξουσία, αντίθετα την καθιστά άχρηστη. Είναι μια επανάσταση αυτογνωσίας, μια επανάσταση ανθρώπινης συνείδησης.
Δεν είναι μια «πίστη» σε μια ιδεολογία αλλά μια καθημερινή πρακτική για να επανασυνδέσουμε τη λογική με τις αισθήσεις, να απελευθερώσουμε τη συμπαντική μας ιδιαιτερότητα. Να αναγνωρίσουμε τη διαφορετικότητα, την αυταξία και την αναγκαιότητα του συνόλου της ζωής...
Είναι ένας δρόμος επαναπροσέγγισης του κόσμου που μας περιβάλλει, ένας δρόμος στην αναζήτηση της χαράς αντί της αγωνίας. Έχουμε ανάγκη να ξαναβρούμε την προσωπική μας αισθητική, τα προσωπικά μας μονοπάτια, του έρωτα, της αγάπης και της τρυφερότητας, το άρωμα του κόσμου και της ύπαρξής μας."
Ο Χρόνης Μίσσιος έφυγε...
Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2012
"Χρυσή Αυγή"
Αναρωτιέμαι τι σόι Έλληνας είναι αυτός που δε μπορεί να μιλήσει ή να γράψει δυο σωστά Ελληνικά. Εν τω μεταξύ έχουν παρασυρθεί και κάποιοι ανόητοι ή αφελείς που νομίζουν ότι έτσι αγαπούν περισσότερο τη πατρίδα μας ώσπου στο τέλος θα σφαχτούμε μεταξύ μας.
Κάνω έκκληση σε κάθε έναν που του έχει μείνει λίγο μυαλό στο κεφάλι του και δεν είναι προβοκάτορας να σταματήσει να προκαλεί γιατί στο τέλος θα μας πάρει όλους ο διάολος.
Όσοι έχουν σαν επιλογή τους το δρόμο της βίαιης αντιπαράθεσης θα πρέπει να ξέρουν ότι στο τέλος νικά αυτός που έχει τους λιγότερους ηθικούς φραγμούς.
Εγώ τον φοβάμαι αυτό το δρόμο.
Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2012
Ο έρωτας, δηλαδή η ζωή είναι ανώτερη από κάθε ιδεολογία κι από κάθε πολιτική στράτευση
................
Στην «Πιο κρυφή πληγή», μιλάω αναλυτικά για το κοινωνικό αυτό φαινόμενο, μέσω της ηρωίδας που είναι δημοσιογράφος και επιχειρεί μια ανατομία των Αγανακτισμένων, όσο και μια απόπειρα σύνδεσής τους με τα Δεκεμβριανά του ’44.
Σύνδεση, με την έννοια ότι ξαναβγήκαν οι μάζες στους δρόμους, και ότι κάτι συλλογικό γεννιόταν εκείνες τις μέρες. Κι ας επρόκειτο για κάτι αυθόρμητο και τυφλό, με υλικά ετερόκλητα: μισο-χρυσαυγίτικα, μισο-συριζαίϊκα, μισο-ανεξάρτητων Ελλήνων του Καμμένου ― ο κόσμος των Αγανακτισμένων ήταν όλα αυτά μαζί και χωριστά.
Αφενός, λοιπόν, η έξοδος των μαζών στους δρόμους και το γεγονός ότι σηκώθηκαν από τον καναπέ τους και εγκατέλειψαν το κουκούλι του ατομικισμού τους. Και αφετέρου η αγανάκτηση η ίδια, σαν προπομπός μιας ταξικής σύγκρουσης, μιας αντιπαράθεσης που κατάγεται –ίσως- από τον εμφύλιο.
Κρ.Π.: Ως ένα αδιαχείριστο πρόβλημα, που το σέρνουμε ως τις μέρες μας, όπως αναφέρουν ακόμη και ιστορικοί;
Β.Ρ.: Ο εμφύλιος ως άλυτο πρόβλημα, που το κουβαλάμε ακόμα, και γι’ αυτό ακριβώς πάντα είμαστε επιρρεπείς σε έναν νέο. Άρα, σαν να διαφάνηκε ο φόβος ενός νέου εμφυλίου, με τους Αγανακτισμένους.
Κρ.Π.: Η ερωτική ιστορία… σου εμφανίστηκε ως ιδέα, μέσα στους Αγανακτισμένους;
Β.Ρ.: Εκεί μου πρωτοήρθε η ιδέα και έδεσε με το υλικό των Δεκεμβριανών του ’44. Το κλίμα και η ατμόσφαιρα στο Σύνταγμα είχε ώρες ώρες κάτι το ευφορικό και ερωτικό. Τα πρόσωπα έλαμπαν, σαν κάτι απογεύματα στις καλοκαιρινές διακοπές, που οι άνθρωποι νιώθουν πληρότητα.
Κρ.Π.: Μια σύγχρονη ερωτική που συνδέεται με τον εμφύλιο…
Β.Ρ.: Αρχίζει στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, όταν οι δύο κεντρικοί ήρωες είναι ακόμα έφηβοι, και φτάνει ώς το καλοκαίρι του 2011, με τους Αγανακτισμένους. Μια ερωτική ιστορία απολύτως σύγχρονη, που όμως συνδέεται με τα Δεκεμβριανά του ’44.
Κρ.Π.: «Λύνεται» μέσα από την ιστορία του βιβλίου αυτή η σύνδεση;
Β.Ρ.: Αυτό που κατάλαβα γράφοντας, είναι ότι ο έρωτας παραμένει ανώτερος από τις ιδεολογίες κι από τα όποια επιχειρήματα. Συχνά, δε, κρύβεται απλώς πίσω τους.
Κρ.Π.: Ο έρωτας ως ουσία της ζωής;
Β.Ρ.: Ακριβώς. Κι αυτό είναι κάτι παγκόσμιο, πανανθρώπινο, και ταυτόχρονα πολύ δικό μας, ελληνικό. Ίσως τα μικρά μεγέθη και το γλυκό φως (ούτε εκτυφλωτικό ούτε σβησμένο από ομίχλες, όσο πρέπει), να μας υποχρεώνουν να εκτιμάμε προπαντός τη ζωή, και τίποτε άλλο.
............................
Κρ.Π.: Το στοίχημα ποιο είναι, όμως, σήμερα; Μήπως, από τη μια να μη χάνουμε την ανθρωπιά μας και να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, και από την άλλη να δείχνουμε έναν άλλο δρόμο ώστε να λυθούν τα... τραγικά προβλήματά μας, από εκείνον που οδήγησε στα Δεκεμβριανά;
Β.Ρ.: Αυτό ακούγεται λίγο σαν τετραγωνισμός του κύκλου.
Κρ.Π.: Αν, όμως, ωραιοποιούμε τα πράγματα, ή στρογγυλεύουμε τις γωνίες, δεν γινόμαστε έως και απάνθρωποι σε σχέση με εκείνους που έχουν υποστεί με τον πιο σκληρό τρόπο τα αποτελέσματα αυτής της κρίσης; Επίσης, δεν υπάρχει ο κίνδυνος ν' αρχίσει ο κόσμος να... συνηθίζει, από την μικρότερη αδικία έως και σε ότι αποτρόπαιο συμβαίνει γύρω του;
Β.Ρ.: Πιστεύω ότι τα όρια είναι δυσδιάκριτα και ότι όσοι εξωραΐζουν την κατάσταση έχουν εξίσου άδικο με όσους τη διεκτραγωδούν. Επί παραδείγματι, υπάρχει η απόπειρα ενοχοποίησης των λαϊκών μαζών από το κατεστημένο («όλοι μαζί τα φάγαμε»). Ταυτόχρονα, όμως, και μεγάλο μέρος του λαού δεν είναι αθώα περιστερά, έχουν διαφθαρεί πια οικτρά και πολλοί μη-προνομιούχοι. Αν αρχίσεις, λοιπόν, να μοιράζεις τώρα ευθύνες, θα το βρεις αργότερα μπροστά σου.
Κρ.Π.: Και ποιος θα κρατήσει "ενός λεπτού σιγή για τους απεγνωσμένους "; Ποιός θα μιλήσει για όσους δεν φταίνε σε τίποτα και πρέπει να υποστούν τα αποτελέσματα του τρόπου ζωής... κάποιων -ασυνείδητων- άλλων;
Β.Ρ.: Πιθανότατα κανείς, εάν δεν το κάνουν οι ίδιοι. Εξάλλου παράπλευρες απώλειες υπάρχουν σε κάθε ιστορική περίοδο: είτε με παχιές αγελάδες είτε με ισχνές και με κρίση. Επίσης σήμερα η εξαχρείωση είναι τόσο γενικευμένη, ώστε οι ελάχιστοι αθώοι χάνονται άδικα. Όταν δεν αποτελείς μια μειοψηφία δυναμική, καταλήγεις το αιώνιο θύμα.
..................................
Β.Ρ.: Όντως. Και ο κίνδυνος είναι να γίνεις πιο βίαιος και πιο επιθετικός απ’ ό,τι πρέπει. Ή, από φόβο ότι θα αδικήσεις τον άλλον, να παρα-είσαι εφησυχασμένος, και να αδικείς τελικά και τον εαυτό σου και τον άλλον ― γιατί αυτό κάνεις όταν απέχεις από τα κοινά και καταντάς συνεργός στο κακό.
Υπάρχουν εγγενείς αδυναμίες και ατέλειες και δυσλειτουργίες στη νεοελληνική κοινωνία. Γι’ αυτό ακριβώς και κινδυνεύουμε να αναβιώσουν τα Δεκεμβριανά. Επειδή είμαστε μια κοινωνία βαθιά προβληματική, με σήμα κατατεθέν της την αναξιοκρατία, με μια αγκυλωμένη κρατική μηχανή, με κραυγαλέα απουσία δικαιοσύνης, με παροιμιώδη ατιμωρησία υπεύθυνων για κολοσσιαία οικονομικά σκάνδαλα. Και την ίδια στιγμή, έχουμε τον βίαιο εξαναγκασμό σε πτώχευση όχι της χώρας, αλλά του χαμηλοσυνταξιούχου και του μικρομεσαίου, του μη-προνομιούχου.
Από την άλλη, παρότι πρόκειται για το πιο πολιτικοποιημένο μου μυθιστόρημα, παρότι θίγονται εν εκτάσει ο εμφύλιος και η σημερινή πολιτική κατάσταση, και είναι σχεδόν ακατόρθωτο σε ένα τέτοιου είδους γραπτό να μην πάρεις θέση ― σήμερα που το έχω τελειώσει, καταλαβαίνω ότι το μυθιστόρημά μου λέει κάτι φαινομενικά εναντίον της πολιτικής. Ότι ο έρωτας υπερβαίνει και τις ιδεολογίες και τους εμφυλίους, και συχνά κρύβεται πίσω από μια στράτευσή σου υπέρ της άλφα ή της βήτα άποψης.
Αν ήταν μαθηματικό θεώρημα «Η πιο κρυφή πληγή», ναι, θα έλεγε ότι ο έρωτας βρίσκεται υπεράνω όλων. Ο έρωτας, δηλαδή η ζωή. Αυτή ρυθμίζει τα πράγματα, και είναι ανώτερη από κάθε ιδεολογία κι από κάθε πολιτική στράτευση. Αυτή έχει σημασία, πολύ περισσότερο απ’ όσο θα νομίζουμε από εδώ και πέρα, που εντείνεται και πολώνεται η κατάσταση, σε συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και σε έναν εμφύλιο.
........................
Και για να επιστρέψω στο θέμα του εμφυλίου: σε μια τέτοια σύρραξη, το θέμα δεν είναι ποιοι έχουν δίκιο, αλλά ότι τελικά καταντούν και οι δύο πλευρές δήμιοι. Το θέμα είναι ότι μπαίνει ολόκληρη η κοινωνία σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος εξαφανίζει οποιονδήποτε έχει την παραμικρή αντίρρηση.
Κρ.Π.: Χάνεται ο διάλογος...
Β.Ρ.: Χάνεται η ουσία και χάνεται ένα πολύτιμο κομμάτι, που αποτελείται από τους πιο ανήσυχους κι από όσους είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη ύπαρξη.
Αυτοί οι αντιρρησίες, οι αμφισβητίες, οι αιρετικοί και οι αταξινόμητοι, λειτουργούν ως καταλύτες για τη ζύμωση μέσα στους κόλπους της κοινωνίας. Και χωρίς αυτούς, οι υπόλοιποι παραλύουν και μαραίνονται. Οι αταξινόμητοι που δρουν ως καταλύτες προστατεύουν την κοινωνία από το να μη γίνει απάνθρωπη αγέλη ― γι’ αυτό είπα πριν ότι είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη ύπαρξη.
Κρ.π.: Και τη συνύπαρξη;
Β.Ρ.: Ναι, αυτά πάνε μαζί, ή δεν υπάρχουν καθόλου. Και γι’ αυτό, λόγω της ύπαρξης που σημαίνει συνύπαρξη, γεννιούνται και όλα αυτά τα πελώρια ζητήματα.
Πού αρχίζει και πού σταματά η βία; Πότε γίνεται αποδεκτή ή δίκαιη; Είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης ή μια διαστροφή της; Ερωτήματα αναπάντητα ίσως, και από τη φιλοσοφία και από τη ζωή.
Κρ.Π.: Όταν, όμως, αναγκαστείς να απαντήσεις με βία, όταν φτάσεις στο έσχατο σημείο της βίας, πρέπει να έχεις υπόψιν σου ότι εκεί μιλά και κερδίζει όποιος έχει τη δυνατότερη βία. Οπότε, ο νικητής δεν είναι αυτός που έχει δίκιο, αλλά εκείνος που έχει τη μεγαλύτερη δύναμη στη βία.
Β.Ρ.: Μα το φοβερότερο όλων δεν ήταν ο εμφύλιος, όπως νομίζει ο περισσότερος κόσμος, αλλά το τι επακολούθησε.
Η μετεμφυλιακή περίοδος ήταν το μεγάλο σιδέρωμα (με την έννοια της βίαιης τακτοποίησης, αλλά και της προκρούστειας προσαρμογής) της ελληνικής κοινωνίας, με εξορίες, με φυλακές, κυνηγητά, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, φακέλους κι όλα αυτά. Εκείνα τα χρόνια, μετά τον εμφύλιο, έγινε χειρότερο πογκρόμ. Τότε μπήκε ο γύψος!
Παρ’ όλα αυτά, την ώρα της βίας υπάρχουν ευθύνες παντού. Χρειάζονται δύο πλευρές για έναν εμφύλιο. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα ζευγάρια. Δεν υπάρχει ζευγάρι που να έχει χωρίσει και να φταίει ο ένας μόνο.
Κρ.Π.: Όταν ένα ζευγάρι φτάνει στον χωρισμό, τον συγκατασκευάζει, όπως συγκατασκεύαζε και τη σχέση του, νωρίτερα. Όμως, το αν θα τιμήσεις, και πώς, και πόσο, κάποιον που χώρισες, είναι άλλο θέμα...
Β.Ρ.: Ε, λοιπόν, η Δεξιά, δηλαδή ο νικητής του εμφυλίου, δεν σεβάστηκε καθόλου και δεν τίμησε καθόλου την Αριστερά, με την οποία ντεφάκτο συνυπήρχαν.
Οι Από Πάνω κέρδισαν στην αναμέτρηση και όχι μόνο δεν τίμησαν, αλλά αντίθετα ατίμασαν και εξανδραπόδισαν τους Από Κάτω που είχαν ηττηθεί. Αντί για ένωση και μάλιστα από έρωτα, το ζευγάρι των προνομιούχων και των μη-προνομιούχων έχει παρελθόν αβυσσαλέας φαγωμάρας εδώ σ’ εμάς. Έχουν ανοίξει μεγάλες πληγές, φανερές και κρυφές.
Κρ.Π.: Κι αν ένα... ζευγάρι δεν μπορεί να διαχειριστεί τα θέματά του φτάνοντας στο χωρισμό τιμώντας ο ένας τον άλλον, τότε πώς μπορεί να διαχειριστεί μια ολόκληρη κοινωνία τα θέματα της, τις διαφωνίες της;
Β.Ρ.: Ε, γι’ αυτό έχουμε φτάσει εδώ που φτάσαμε.-
http://tvxs.gr/
Στην «Πιο κρυφή πληγή», μιλάω αναλυτικά για το κοινωνικό αυτό φαινόμενο, μέσω της ηρωίδας που είναι δημοσιογράφος και επιχειρεί μια ανατομία των Αγανακτισμένων, όσο και μια απόπειρα σύνδεσής τους με τα Δεκεμβριανά του ’44.
Σύνδεση, με την έννοια ότι ξαναβγήκαν οι μάζες στους δρόμους, και ότι κάτι συλλογικό γεννιόταν εκείνες τις μέρες. Κι ας επρόκειτο για κάτι αυθόρμητο και τυφλό, με υλικά ετερόκλητα: μισο-χρυσαυγίτικα, μισο-συριζαίϊκα, μισο-ανεξάρτητων Ελλήνων του Καμμένου ― ο κόσμος των Αγανακτισμένων ήταν όλα αυτά μαζί και χωριστά.
Αφενός, λοιπόν, η έξοδος των μαζών στους δρόμους και το γεγονός ότι σηκώθηκαν από τον καναπέ τους και εγκατέλειψαν το κουκούλι του ατομικισμού τους. Και αφετέρου η αγανάκτηση η ίδια, σαν προπομπός μιας ταξικής σύγκρουσης, μιας αντιπαράθεσης που κατάγεται –ίσως- από τον εμφύλιο.
Κρ.Π.: Ως ένα αδιαχείριστο πρόβλημα, που το σέρνουμε ως τις μέρες μας, όπως αναφέρουν ακόμη και ιστορικοί;
Β.Ρ.: Ο εμφύλιος ως άλυτο πρόβλημα, που το κουβαλάμε ακόμα, και γι’ αυτό ακριβώς πάντα είμαστε επιρρεπείς σε έναν νέο. Άρα, σαν να διαφάνηκε ο φόβος ενός νέου εμφυλίου, με τους Αγανακτισμένους.
Κρ.Π.: Η ερωτική ιστορία… σου εμφανίστηκε ως ιδέα, μέσα στους Αγανακτισμένους;
Β.Ρ.: Εκεί μου πρωτοήρθε η ιδέα και έδεσε με το υλικό των Δεκεμβριανών του ’44. Το κλίμα και η ατμόσφαιρα στο Σύνταγμα είχε ώρες ώρες κάτι το ευφορικό και ερωτικό. Τα πρόσωπα έλαμπαν, σαν κάτι απογεύματα στις καλοκαιρινές διακοπές, που οι άνθρωποι νιώθουν πληρότητα.
Κρ.Π.: Μια σύγχρονη ερωτική που συνδέεται με τον εμφύλιο…
Β.Ρ.: Αρχίζει στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, όταν οι δύο κεντρικοί ήρωες είναι ακόμα έφηβοι, και φτάνει ώς το καλοκαίρι του 2011, με τους Αγανακτισμένους. Μια ερωτική ιστορία απολύτως σύγχρονη, που όμως συνδέεται με τα Δεκεμβριανά του ’44.
Κρ.Π.: «Λύνεται» μέσα από την ιστορία του βιβλίου αυτή η σύνδεση;
Β.Ρ.: Αυτό που κατάλαβα γράφοντας, είναι ότι ο έρωτας παραμένει ανώτερος από τις ιδεολογίες κι από τα όποια επιχειρήματα. Συχνά, δε, κρύβεται απλώς πίσω τους.
Κρ.Π.: Ο έρωτας ως ουσία της ζωής;
Β.Ρ.: Ακριβώς. Κι αυτό είναι κάτι παγκόσμιο, πανανθρώπινο, και ταυτόχρονα πολύ δικό μας, ελληνικό. Ίσως τα μικρά μεγέθη και το γλυκό φως (ούτε εκτυφλωτικό ούτε σβησμένο από ομίχλες, όσο πρέπει), να μας υποχρεώνουν να εκτιμάμε προπαντός τη ζωή, και τίποτε άλλο.
............................
Κρ.Π.: Το στοίχημα ποιο είναι, όμως, σήμερα; Μήπως, από τη μια να μη χάνουμε την ανθρωπιά μας και να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, και από την άλλη να δείχνουμε έναν άλλο δρόμο ώστε να λυθούν τα... τραγικά προβλήματά μας, από εκείνον που οδήγησε στα Δεκεμβριανά;
Β.Ρ.: Αυτό ακούγεται λίγο σαν τετραγωνισμός του κύκλου.
Κρ.Π.: Αν, όμως, ωραιοποιούμε τα πράγματα, ή στρογγυλεύουμε τις γωνίες, δεν γινόμαστε έως και απάνθρωποι σε σχέση με εκείνους που έχουν υποστεί με τον πιο σκληρό τρόπο τα αποτελέσματα αυτής της κρίσης; Επίσης, δεν υπάρχει ο κίνδυνος ν' αρχίσει ο κόσμος να... συνηθίζει, από την μικρότερη αδικία έως και σε ότι αποτρόπαιο συμβαίνει γύρω του;
Β.Ρ.: Πιστεύω ότι τα όρια είναι δυσδιάκριτα και ότι όσοι εξωραΐζουν την κατάσταση έχουν εξίσου άδικο με όσους τη διεκτραγωδούν. Επί παραδείγματι, υπάρχει η απόπειρα ενοχοποίησης των λαϊκών μαζών από το κατεστημένο («όλοι μαζί τα φάγαμε»). Ταυτόχρονα, όμως, και μεγάλο μέρος του λαού δεν είναι αθώα περιστερά, έχουν διαφθαρεί πια οικτρά και πολλοί μη-προνομιούχοι. Αν αρχίσεις, λοιπόν, να μοιράζεις τώρα ευθύνες, θα το βρεις αργότερα μπροστά σου.
Κρ.Π.: Και ποιος θα κρατήσει "ενός λεπτού σιγή για τους απεγνωσμένους "; Ποιός θα μιλήσει για όσους δεν φταίνε σε τίποτα και πρέπει να υποστούν τα αποτελέσματα του τρόπου ζωής... κάποιων -ασυνείδητων- άλλων;
Β.Ρ.: Πιθανότατα κανείς, εάν δεν το κάνουν οι ίδιοι. Εξάλλου παράπλευρες απώλειες υπάρχουν σε κάθε ιστορική περίοδο: είτε με παχιές αγελάδες είτε με ισχνές και με κρίση. Επίσης σήμερα η εξαχρείωση είναι τόσο γενικευμένη, ώστε οι ελάχιστοι αθώοι χάνονται άδικα. Όταν δεν αποτελείς μια μειοψηφία δυναμική, καταλήγεις το αιώνιο θύμα.
..................................
Β.Ρ.: Όντως. Και ο κίνδυνος είναι να γίνεις πιο βίαιος και πιο επιθετικός απ’ ό,τι πρέπει. Ή, από φόβο ότι θα αδικήσεις τον άλλον, να παρα-είσαι εφησυχασμένος, και να αδικείς τελικά και τον εαυτό σου και τον άλλον ― γιατί αυτό κάνεις όταν απέχεις από τα κοινά και καταντάς συνεργός στο κακό.
Υπάρχουν εγγενείς αδυναμίες και ατέλειες και δυσλειτουργίες στη νεοελληνική κοινωνία. Γι’ αυτό ακριβώς και κινδυνεύουμε να αναβιώσουν τα Δεκεμβριανά. Επειδή είμαστε μια κοινωνία βαθιά προβληματική, με σήμα κατατεθέν της την αναξιοκρατία, με μια αγκυλωμένη κρατική μηχανή, με κραυγαλέα απουσία δικαιοσύνης, με παροιμιώδη ατιμωρησία υπεύθυνων για κολοσσιαία οικονομικά σκάνδαλα. Και την ίδια στιγμή, έχουμε τον βίαιο εξαναγκασμό σε πτώχευση όχι της χώρας, αλλά του χαμηλοσυνταξιούχου και του μικρομεσαίου, του μη-προνομιούχου.
Από την άλλη, παρότι πρόκειται για το πιο πολιτικοποιημένο μου μυθιστόρημα, παρότι θίγονται εν εκτάσει ο εμφύλιος και η σημερινή πολιτική κατάσταση, και είναι σχεδόν ακατόρθωτο σε ένα τέτοιου είδους γραπτό να μην πάρεις θέση ― σήμερα που το έχω τελειώσει, καταλαβαίνω ότι το μυθιστόρημά μου λέει κάτι φαινομενικά εναντίον της πολιτικής. Ότι ο έρωτας υπερβαίνει και τις ιδεολογίες και τους εμφυλίους, και συχνά κρύβεται πίσω από μια στράτευσή σου υπέρ της άλφα ή της βήτα άποψης.
Αν ήταν μαθηματικό θεώρημα «Η πιο κρυφή πληγή», ναι, θα έλεγε ότι ο έρωτας βρίσκεται υπεράνω όλων. Ο έρωτας, δηλαδή η ζωή. Αυτή ρυθμίζει τα πράγματα, και είναι ανώτερη από κάθε ιδεολογία κι από κάθε πολιτική στράτευση. Αυτή έχει σημασία, πολύ περισσότερο απ’ όσο θα νομίζουμε από εδώ και πέρα, που εντείνεται και πολώνεται η κατάσταση, σε συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και σε έναν εμφύλιο.
........................
Και για να επιστρέψω στο θέμα του εμφυλίου: σε μια τέτοια σύρραξη, το θέμα δεν είναι ποιοι έχουν δίκιο, αλλά ότι τελικά καταντούν και οι δύο πλευρές δήμιοι. Το θέμα είναι ότι μπαίνει ολόκληρη η κοινωνία σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος εξαφανίζει οποιονδήποτε έχει την παραμικρή αντίρρηση.
Κρ.Π.: Χάνεται ο διάλογος...
Β.Ρ.: Χάνεται η ουσία και χάνεται ένα πολύτιμο κομμάτι, που αποτελείται από τους πιο ανήσυχους κι από όσους είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη ύπαρξη.
Αυτοί οι αντιρρησίες, οι αμφισβητίες, οι αιρετικοί και οι αταξινόμητοι, λειτουργούν ως καταλύτες για τη ζύμωση μέσα στους κόλπους της κοινωνίας. Και χωρίς αυτούς, οι υπόλοιποι παραλύουν και μαραίνονται. Οι αταξινόμητοι που δρουν ως καταλύτες προστατεύουν την κοινωνία από το να μη γίνει απάνθρωπη αγέλη ― γι’ αυτό είπα πριν ότι είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη ύπαρξη.
Κρ.π.: Και τη συνύπαρξη;
Β.Ρ.: Ναι, αυτά πάνε μαζί, ή δεν υπάρχουν καθόλου. Και γι’ αυτό, λόγω της ύπαρξης που σημαίνει συνύπαρξη, γεννιούνται και όλα αυτά τα πελώρια ζητήματα.
Πού αρχίζει και πού σταματά η βία; Πότε γίνεται αποδεκτή ή δίκαιη; Είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης ή μια διαστροφή της; Ερωτήματα αναπάντητα ίσως, και από τη φιλοσοφία και από τη ζωή.
Κρ.Π.: Όταν, όμως, αναγκαστείς να απαντήσεις με βία, όταν φτάσεις στο έσχατο σημείο της βίας, πρέπει να έχεις υπόψιν σου ότι εκεί μιλά και κερδίζει όποιος έχει τη δυνατότερη βία. Οπότε, ο νικητής δεν είναι αυτός που έχει δίκιο, αλλά εκείνος που έχει τη μεγαλύτερη δύναμη στη βία.
Β.Ρ.: Μα το φοβερότερο όλων δεν ήταν ο εμφύλιος, όπως νομίζει ο περισσότερος κόσμος, αλλά το τι επακολούθησε.
Η μετεμφυλιακή περίοδος ήταν το μεγάλο σιδέρωμα (με την έννοια της βίαιης τακτοποίησης, αλλά και της προκρούστειας προσαρμογής) της ελληνικής κοινωνίας, με εξορίες, με φυλακές, κυνηγητά, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, φακέλους κι όλα αυτά. Εκείνα τα χρόνια, μετά τον εμφύλιο, έγινε χειρότερο πογκρόμ. Τότε μπήκε ο γύψος!
Παρ’ όλα αυτά, την ώρα της βίας υπάρχουν ευθύνες παντού. Χρειάζονται δύο πλευρές για έναν εμφύλιο. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα ζευγάρια. Δεν υπάρχει ζευγάρι που να έχει χωρίσει και να φταίει ο ένας μόνο.
Κρ.Π.: Όταν ένα ζευγάρι φτάνει στον χωρισμό, τον συγκατασκευάζει, όπως συγκατασκεύαζε και τη σχέση του, νωρίτερα. Όμως, το αν θα τιμήσεις, και πώς, και πόσο, κάποιον που χώρισες, είναι άλλο θέμα...
Β.Ρ.: Ε, λοιπόν, η Δεξιά, δηλαδή ο νικητής του εμφυλίου, δεν σεβάστηκε καθόλου και δεν τίμησε καθόλου την Αριστερά, με την οποία ντεφάκτο συνυπήρχαν.
Οι Από Πάνω κέρδισαν στην αναμέτρηση και όχι μόνο δεν τίμησαν, αλλά αντίθετα ατίμασαν και εξανδραπόδισαν τους Από Κάτω που είχαν ηττηθεί. Αντί για ένωση και μάλιστα από έρωτα, το ζευγάρι των προνομιούχων και των μη-προνομιούχων έχει παρελθόν αβυσσαλέας φαγωμάρας εδώ σ’ εμάς. Έχουν ανοίξει μεγάλες πληγές, φανερές και κρυφές.
Κρ.Π.: Κι αν ένα... ζευγάρι δεν μπορεί να διαχειριστεί τα θέματά του φτάνοντας στο χωρισμό τιμώντας ο ένας τον άλλον, τότε πώς μπορεί να διαχειριστεί μια ολόκληρη κοινωνία τα θέματα της, τις διαφωνίες της;
Β.Ρ.: Ε, γι’ αυτό έχουμε φτάσει εδώ που φτάσαμε.-
http://tvxs.gr/
Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012
Ξεχάσαμε τι είναι σημαντικό και τι όχι, κι αυτό είναι αρκετό...
Βιώνουμε αυτή την κρίση εδώ και πολλά χρόνια. Σίγουρα υπάρχουν νέα δεδομένα, αλλά δεν είναι κεραυνός εν αιθρία.
Είναι αποτέλεσμα χρόνιων ασθενειών. Βιώναμε τα συμπτώματά τους, κάποια τα συνηθίσαμε, για κάποια γκρινιάζαμε που και που, καμιά φορά κάναμε κάτι γι’ αυτά, καμιά φορά όχι… Ζήσαμε, και καλά ανύποπτοι, την πολυετή προετοιμασία της σημερινής κατάληξης. Δεν προέκυψε ξαφνικά.
Δεν αισθάνομαι, δηλαδή, ότι ζούσα σε μία υγιή χώρα, η οποία ξαφνικά αρρώστησε. Ίσα ίσα.
Υπήρχε φτώχεια γύρω και μέσα μας, από την οποία είχαμε πάψει να συγκινούμαστε. Όσοι δεν ήμασταν φτωχοί, όσοι καλύπταμε κουτσά-στραβά τις πραγματικές ή υπερβολικές μας ανάγκες, δεν δίναμε δεκάρα για τον διπλανό.
...
Δεν μου αρέσουν τα οργισμένα τραγούδια. Δεν πιστεύω ότι εξυπηρετούν, στο τέλος, τίποτα. Με το πολιτικό τραγούδι, έτσι όπως το εννοούμε συνήθως, είμαι τσακωμένος γενικώς. Θεωρώ πως ούτε το τραγούδι υπηρετεί, τελικά, ούτε την πολιτική.
Πήγα στους Ζαπατίστας, δεν άκουσα ένα οργισμένο τραγούδι, ποτέ. Τα επαναστατικά τραγούδια τους, είναι τραγούδια γεμάτα ομορφιά. Τόση ομορφιά που σε πονά.
http://tvxs.gr
Δεν αισθάνομαι, δηλαδή, ότι ζούσα σε μία υγιή χώρα, η οποία ξαφνικά αρρώστησε. Ίσα ίσα.
Δεχτήκαμε τόσα πράγματα όλα αυτά τα χρόνια, τα οποία δεν μας άγγιζαν, ίσως, ή –έστω- νομίζαμε ότι δεν μας άγγιζαν προσωπικά. Επιτρέπαμε, για παράδειγμα, στις πόλεις μας, να μην είναι φιλικές προς τα άτομα με αναπηρία, ή επιτρέπαμε στους εαυτούς μας και στους φίλους μας να ζουν χωρίς να νοιάζονται ουσιαστικά και έμπρακτα για τον διπλανό. Δεχόμαστε όλοι, δεκατρία χρόνια μετά τον σεισμό του ’99, τα ορφανά παιδιά του Χατζηκυριάκειου να ζουν σε κοντέινερ, αφού οι ζημιές στο κτήριο δεν έχουν ακόμη επισκευαστεί. Μα, ποιο μέλλον αξίζει σε μια κοινωνία που έχει τα ορφανά παιδιά της σε κοντέινερ;Δεν ήταν καλά τα χρόνια που πέρασαν, κι ας μιλούν κάποιοι για τις «καλές εποχές». Ακόμα κι αν για κάποιους ήταν καλές όμως, δεν προετοιμαστήκαμε ούτε πνευματικά, ούτε πρακτικά, για τους δύσκολους καιρούς, που πάντοτε μπορούν να προκύψουν.
Υπήρχε φτώχεια γύρω και μέσα μας, από την οποία είχαμε πάψει να συγκινούμαστε. Όσοι δεν ήμασταν φτωχοί, όσοι καλύπταμε κουτσά-στραβά τις πραγματικές ή υπερβολικές μας ανάγκες, δεν δίναμε δεκάρα για τον διπλανό.
Με άλλα λόγια, δεν ένιωσα ποτέ πως ζω σε μια χώρα που υπόσχεται κάτι καλό. Νομίζω ότι πολλοί αναμέναμε ότι θα έρχονταν εποχές, όπου θα μας σκέπαζε το πέπλο αυτής της σημερινής μιζέριας. Και είναι κρίμα να κινητοποιούμαστε – όσο κινητοποιούμαστε, έστω αυτό το λίγο - μόνο αφότου έχει αγγίξει αυτή η υπόθεση το πορτοφόλι μας.
...
Δεν μου αρέσουν τα οργισμένα τραγούδια. Δεν πιστεύω ότι εξυπηρετούν, στο τέλος, τίποτα. Με το πολιτικό τραγούδι, έτσι όπως το εννοούμε συνήθως, είμαι τσακωμένος γενικώς. Θεωρώ πως ούτε το τραγούδι υπηρετεί, τελικά, ούτε την πολιτική.
Και επειδή βλέπω ό,τι υπάρχει μεγάλη ανάγκη έκφρασης, σήμερα, αυτή η έκφραση δεν θα έρθει ουρλιάζοντας συνθήματα μέσα από τα τραγούδια. Θεωρώ μεγάλο επαναστάτη, για παράδειγμα, τον Χατζιδάκι. Κι ας λένε πως ήταν δεξιός, δεν πα’ νάταν ότι ήθελε; Δε με ενδιαφέρει καθόλου. Το γεγονός ότι έδωσε τόση ομορφιά στον κόσμο, έδωσε πρόσωπο και σχήμα σε εποχές άσχημες και μας βοήθησε να γίνουμε καλύτεροι, είναι η πιο επαναστατική πράξη που μπορεί να κάνει κανείς....
Το θέμα είναι να μπορέσει σιγά σιγά ο καθένας να δημιουργήσει τα δικά του πράγματα, με αφοσίωση και αγάπη, για να μπορεί να τα δώσει. Ότι κι αν φτιάχνει. Μπορεί να μεγαλώνει παιδιά, ή να γράφει ποιήματα, ή να είναι αγρότης, ή να μαγειρεύει, ή, ακόμα και να δημιουργεί πράγματα ακόμη πιο σπάνια, όπως μια ωραία ερωτική σχέση…...
Πήγα στους Ζαπατίστας, δεν άκουσα ένα οργισμένο τραγούδι, ποτέ. Τα επαναστατικά τραγούδια τους, είναι τραγούδια γεμάτα ομορφιά. Τόση ομορφιά που σε πονά.
Και μετά σκέφτομαι τα επαναστατικά τραγούδια των άλλων επαναστάσεων της Λατινικής Αμερικής, ή του ισπανικού εμφυλίου. Κανείς δεν ουρλιάζει τη μιζέρια του, ούτε βρίζει το σύστημα, ούτε τραγουδάει το μίσος. Τα ακούς και έχεις την ανάγκη να κάνεις τον κόσμο καλύτερο, όχι γιατί απλώς σιχαίνεσαι αυτόν που υπάρχει, αλλά γιατί τον ονειρεύεσαι αλλιώς. Και έτσι πολεμάνε. Όχι με μίσος, αλλά με όνειρο....
Έχουμε δρόμο μακρύ και δύσκολο. Κι αυτό είναι το καλό της υπόθεσης! Δεν πρέπει να μας απογοητεύει η απόσταση που έχουμε να διανύσουμε. Πρέπει να μας δίνει χαρά. Γιατί η οργή, από μόνη της, δεν δημιουργεί τίποτα. Δημιουργικό δεν είναι το να φτάσει ο κόσμος στο απροχώρητο, στην κορύφωση της μεγαλύτερης οργής. Η οργή χωρίς όνειρο θα σε ξανακάνει πρόβατο. Δεν αρκεί το να γκρεμίζεις. Θα ζήσουμε καλύτερα, όταν αποφασίσουμε τι θέλουμε να χτίσουμε στα ερείπια αυτού που θέλουμε να γκρεμίσουμε....
*Πατρίδα
Toυ Αλκίνοου Ιωαννίδη
(από τον δίσκο: Νεροποντή, 2009)
...
Δεν θέλω ο εαυτός μου να ‘ναι τόπος δικός μου
Ξέρω πως όλα αν μου μοιάζαν θα ταν αγέννητη η γη
Δε με τρομάζει το τέρας, ούτε κι ο άγγελός μου
ούτε το τέλος του κόσμου, με τρομάζεις εσύ.
Με τρομάζεις ακόμα, οπαδέ της ομάδας
του κόμματος σκύλε, της οργάνωσης μάγκα
διερμηνέα του Θεού, ρασοφόρε γκουρού
τσολιαδάκι φτιαγμένο, προσκοπάκι χαμένο
Προσεύχεσαι και σκοτώνεις, τραυλίζεις ύμνους οργής
έχεις πατρίδα το φόβο, γυρεύεις να βρεις γονείς
μισείς τον μέσα σου ξένο κι όχι, δεν καταλαβαίνω
δεν ξέρω πού πατώ και πού πηγαίνω.
http://tvxs.gr
Η Νέα Ελλάδα που έρχεται...
Μήπως είμαστε και στο τέλος της νεοελληνικής περιόδου με τις κατά καιρούς … ξενόφερτες κυβερνήσεις από το 1821 μέχρι σήμερα; Όπως και να έχει, πάντως, το σίγουρο είναι ότι ξημερώνει μία Νέα Ελλάδα. Δεν ξέρω πόσο ακόμα θα κρατήσει η νύχτα (οι ενδείξεις λένε όχι πολύ) αλλά το ξημέρωμα θα βρει τους Έλληνες των αρχών και των αξιών. Τους ανθρώπων των ιδεών και των αποτελεσμάτων. Τους οραματιστές της ελληνικής κουλτούρας και της πανανθρώπινης αλληλεγγύης. Τους εκφραστές της ισονομίας και της δικαιοσύνης. Τους εραστές της αμεσοδημοκρατίας και της συμμετοχικότητας. Θα συναντηθούν τα ανήσυχα πνεύματα που έχουν σπάσει τα δεσμά των γεωγραφικών και χρονικών προσδιορισμών μέσα από την πολιτιστική και πολιτισμική διαχρονικότητα. Και μέσα από αυτή τη διαδικασία θα δημιουργηθεί μία νέα πραγματικότητα. Η Νέα Ελλάδα που έρχεται…
Η Νέα Ελλάδα που έρχεται...
Η Νέα Ελλάδα που έρχεται...
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)