Αλλ’ ο δήμος των Αθηναίων δεν ήτο πλέον ο δήμος εκείνος ον ο Πεισίστρατος εξεφόβει δια 50 ροπαλοφόρων ανδρών. Εντός των τελευταίων πεντήκοντα ετών η ηθική και υλική αυτού κατάστασις είχε παραδόξως βελτιωθή· η τυραννίς των Πεισιστρατιδών είχε καταστήσει πάσαν τυραννίδα μισητήν· όθεν, αποποιηθείσης της βουλής του Κλεισθένους να υποταχθή εις την περί της διαλύσεως αυτής απόφασιν, τοσούτοι και μετά τοσούτου θάρρους συνέρρευσαν περί αυτήν πολίται, ώςτε ο Κλεομένης και ο Ισαγόρας υπεχώρησαν εις την Ακρόπολιν και μετά δύο ημέρας επετράπη εις αυτούς να απέλθωσι μεθ' όλων των Λακεδαιμονίων εις Σπάρτην. Οι οπαδοί όμως του Ισαγόρου συνελήφθησαν, κατεδικάσθησαν και εθανατώθησαν, ο δε Κλεισθένης και οι 700 εξόριστοι οίκοι εν τω άμα ανεκλήθησαν, και ούτως εξησφαλίσθη η του νέου πολιτεύματος εφαρμογή.
Τα αισθήματα της χαράς και της υπερηφανείας, τα οποία επεκράτησαν τότε εις τας Αθήνας διά την τοιαύτην της ελευθερίας ανάκτησιν, ζωγραφίζονται ζωηρότατα υπό του Ηροδότου. «Αθήναι, λέγει, εούσαι και πριν μεγάλαι, τότε, απαλλαχθείσαι τυράννων, εγίνοντο μέζονες... δηλοί δε ου κατ' εν μουνον, αλλά πανταχή, η ισηγορίη ως εστί χρήμα σπουδαίον, ει και Αθηναίοι τυραννευόμενοι μεν, ουδαμού των σφέας περιοικεόντων έσαν τα πολέμια αμείνους, απαλλαχθέντες δε τυράννων, μακρώ πρώτοι εγένοντο· δηλοί ών ταύτα, ότι κατεχόμενοι μεν εθελοκάκεον, ως δεσπότη εργαζόμενοι, ελευθερωθέντων δε αυτός έκαστος εωυτώ προεθυμέετο κατεργάζεσθαι». Και ίσως μεν ο Ηρόδοτος εφάνη ενταύθα οπωςούν άδικος προς το παρελθόν διότι τελευταίον επί Πεισιστράτου αι Αθήναι ανεδείχθησαν πολλών εκ των περιοικούντων, αν όχι όλων, ισχυρότεραι. Αλλ' ο πατήρ της ιστορίας, γράφων ταύτα, είχε προ οφθαλμών τα μεγάλα της ισηγορίας κατορθώματα τα επελθόντα κατά την πέμπτην εκατονταετηρίδα· τους κατά Περσών θριάμβους, την ηγεμονίαν των Αθηνών, τα δράματα του Αισχύλου, τα αριστοτεχνήματα του Φειδίου. Και έπειτα η συνετώς διεξαγομένη ελευθερία είναι αγαθόν τοσούτο μέγα, ώςτε εννοούμεν τη αληθεία διατί οι Αθηναίοι ηγάλλοντο και εμεγαλαύχουν επί τω κατορθώματι, τόσω μάλλον όσω εν τω άμα, εκτεθέντος του νέου πολιτεύματος εις δεινήν δοκιμασίαν, εξήλθον τροπαιούχοι από του πρώτου κινδύνου.
από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους
