Τυπικά, οι δεκαετίες έχουν τα γνωστά αριθμητικά όρια. Ουσιαστικά, όμως, αν μιλάμε για το πνεύμα της κάθε εποχής, τα όρια τους είναι ρευστά.
Η δεκαετία του 2000, για να μείνουμε στην τελευταία, δεν άρχισε παρά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, με την πτώση των δίδυμων πύργων στη Νέα Υόρκη και την έναρξη της αντιτρομοκρατικής υστερίας. Όσο για το τέλος της, ήρθε κάπως νωρίς, και για την ακρίβεια τον Οκτώβριο του 2008, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Εκείνο το μήνα, ήταν σαν να διαβαίναμε, σχεδόν ολόκληρη η ανθρωπότητα, ένα αόρατο σύνορο, μια φανταστική Πύλη. Στη νέα αυτή εποχή, στον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο» της δεκαετίας του 2010, όπου εισήλθαμε ήδη από τότε, αλλάζουν πολλά.
Ίσως, μάλιστα, να πρόκειται για ένα πολύ σπουδαιότερο όριο: όχι μόνο η αλλαγή μιας δεκαετίας πια, αλλά το πραγματικό γύρισμα του αιώνα. Γιατί το οικονομικό κραχ δεν φέρνει μόνο τη κατάρρευση του καταναλωτικού μοντέλου και του ατομικισμού, αλλά και την ανάδυση του συλλογικού.
Πρόκειται για αληθινό σεισμό, που επαναφέρει στο προσκήνιο, αντί του εγώ, το εμείς, και κυρίως τις ταξικές διαφορές. Την κόκκινη διαχωριστική γραμμή τους, που σαν ρωγμή διατρέχει τις κοινωνίες, σκίζοντας τες στα δύο.
Τη γραμμή που χάραξαν με αίμα, κάποια άλλα Δεκεμβριανά, όχι τα περσινά, του 2008, αλλά του 1944.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ ότι η πρώτη αντίδραση, διεθνώς, υπήρξαν οι ταραχές στην Ελλάδα, δύο μήνες μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στις ΗΠΑ.
Αντίδραση έμμεση, ασφαλώς, αφού οι ταραχές ξεκίνησαν με αφορμή τη δολοφονία του δεκαπεντάχρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από έναν ειδικό φρουρό της Αστυνομίας.
Αυτή η πολυήμερη, πανελλαδικής εμβέλειας, νεανική εξέγερση, που προκάλεσε τεράστιες υλικές καταστροφές κυρίως στην Αθήνα, έκανε ταχύτατα το γύρο του πλανήτη, σχεδόν σε ζωντανή, καθημερινή αναμετάδοση (κάτι αδύνατον στις προ Ίντερνετ εποχές).
Και οι ξένοι έσπευσαν να δουν στο ελληνικό ξέσπασμα, ένα προανάκρουσμα όσων επίκεινται στις δικές τους χώρες. Ιδού οι συνέπειες του κλειστού, ζοφερού οικονομικά ορίζοντα, σε συνδυασμό με την απειλή της κοινωνικής και ταξικής καταβαράθρωσης.
Δεν είναι τυχαίο ότι, στην Ελλάδα, τη συμβολική αυτή σπίθα του 2008, την αποκαλέσαμε, (στον παραδοσιακό Τύπο και στα ηλεκτρονικά μίντια) Μικρά Δεκεμβριανά. Στο εξωτερικό, αγνοούν τα συμφραζόμενα. Στο εξωτερικό, δεν θυμούνται πια, τι ακριβώς ήταν τα Μεγάλα.
Τα σκέτα Δεκεμβριανά.
Σαν συμβολή στη σκέψη του επερχόμενου, απόσπασμα (σελ. 377-378) από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου "Η πιο κρυφή πληγή" εκδ. Ίκαρος, Νοέμβριος 2012.
