Google Website Translator Gadget

Τετάρτη 29 Ιουνίου 2011

Η οικολογία τους και η δική μας

του Αντρέ Γκόρζ
Όταν μιλάμε για την οικολογία είναι σαν να μιλάμε για την καθολική ψήφο ή για την κυριακάτικη αργία: στην αρχή, όλοι οι αστοί και όλοι οι υποστηρικτές της τάξης θα αναφωνήσουν: «Mα θέλετε την καταστροφή μας, τον θρίαμβο της αναρχίας, τον αφανισμό μας!» Αργότερα, όταν η φορά των πραγμάτων και η λαϊκή πίεση γίνουν αφόρητες, παραχωρούν όσα χθες ακόμα αρνιόντουσαν, χωρίς όμως τίποτα να αλλάξει στην πραγματικότητα.
Οι απαιτήσεις της οικολογίας, αν ληφθούν υπόψη, συνεχίζουν να έχουν πολλούς αντιπάλους ανάμεσα στους εργοδότες. Ήδη όμως αρκετοί κεφαλαιοκράτες την υποστηρίζουν, έτσι ώστε η αποδοχή αυτών των απαιτήσεων να είναι πλέον πιθανή. Καλύτερα λοιπόν να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Ο αγώνας υπέρ της οικολογίας δεν είναι αυτοσκοπός, αποτελεί απλώς ένα στάδιο. Μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες στον καπιταλισμό και να τον αναγκάσει να δεχθεί αλλαγές. Αφού όμως αντισταθεί δυναμικά και με πονηριές και  τελικά υποχωρήσει μπρος στο αναπόφευκτο του οικολογικού αδιεξόδου, θα ενσωματώσει και αυτή τη διάσταση, όπως ενσωμάτωσε και όλες τις υπόλοιπες.
Για τον λόγο αυτό είναι που πρέπει μιας και εξαρχής να θέσουμε το ερώτημα του τι θέλουμε: Έναν καπιταλισμό που προσαρμόζεται στις οικολογικές απαιτήσεις ή μια οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική επανάσταση που καταργεί τους καπιταλιστικούς εξαναγκασμούς, θεμελιώνοντας έτσι μια καινούργια σχέση των ανθρώπων με τη συλλογικότητά τους, με το περιβάλλον τους και με τη φύση; Με άλλα λόγια, μεταρρύθμιση ή επανάσταση;
Μη βιαστείτε να απαντήσετε πως το ζήτημα αυτό είναι δευτερεύουσας σημασίας και ότι προέχει να πάψουμε να ρυπαίνουμε τον πλανήτη σε σημείο που να γίνει ακατοίκητος. Διότι ούτε το να επιζήσουμε αποτελεί αυτοσκοπό. Αξίζει άραγε τον κόπο να επιζήσουμε (καθώς αναρωτιέται ο Ιβάν Ίλιτς) «σ’ έναν κόσμο που θα έχει μεταβληθεί σε πλανητικό νοσοκομείο, σε πλανητικό σχολείο, σε πλανητική φυλακή, και όπου το κύριο μέλημα των μηχανικών της ψυχής θα είναι να κατασκευάσουν ανθρώπους προσαρμοσμένους σ’ αυτή την κατάσταση; (…)»
Κάλλιο να καθορίσουμε από την αρχή για τι πράγμα αγωνιζόμαστε και όχι μόνο ενάντια σε τι. Καλύτερα να προσπαθήσουμε να προβλέψουμε πώς θα αντιδράσει ο καπιταλισμός και ποιες αλλαγές θα υποστεί μπρος στις οικολογικές πιέσεις, αντί να βαυκαλιζόμαστε με την ιδέα ότι θα επιφέρουν την εξαφάνισή του.
.........................................

Τελικά, ο συνυπολογισμός του οικολογικού κόστους θα έχει τις ίδιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις με την κρίση του πετρελαίου. Και ο καπιταλισμός, αντί να καταρρεύσει, θα τη διαχειριστεί αυτή την κρίση όπως το έκανε ανέκαθεν: ισχυρά οικονομικά συγκροτήματα θα επωφεληθούν από τις δυσκολίες των ανταγωνιστών τους για να τους απορροφήσουν φθηνότερα και να επεκτείνουν έτσι την κυριαρχία τους επί της οικονομίας. Η κεντρική εξουσία θα ενισχύσει τον έλεγχό της επί της κοινωνίας: οι τεχνοκράτες θα υπολογίσουν τους συμφερότερους όρους απορρύπανσης και παραγωγής, θα υπαγορεύσουν κανονισμούς, θα επεκτείνουν τους τομείς «προγραμματισμένου βίου» και το πεδίο δράσης των κατασταλτικών μηχανισμών. (…)
Ίσως πείτε πως κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο να συμβεί. Σίγουρα και δεν είναι. Όμως, μάλλον έτσι θα πάνε τα πράγματα εάν ο καπιταλισμός υποχρεωθεί να συνυπολογίσει το οικολογικό κόστος και εφόσον απουσιάσει η πολιτική επίθεση σε όλα τα επίπεδα, με στόχο να του αποσπάσει την κυριαρχία στη δράση και να του αντιτάξει ένα εντελώς διαφορετικό κοινωνικό και πολιτισμικό πρόταγμα. Και αυτό διότι οι οπαδοί της αέναης ανάπτυξης έχουν δίκιο τουλάχιστον σε ένα σημείο: στο πλαίσιο της σημερινής κοινωνίας και του παρόντος πρότυπου κατανάλωσης, βασισμένου στην ανισότητα, στα προνόμια και στην αναζήτηση του κέρδους, η μη-ανάπτυξη ή αρνητική ανάπτυξη το μόνο που μπορούν να σημαίνουν είναι στασιμότητα, ανεργία, μεγέθυνση του χάσματος που χωρίζει τους πλούσιους από τους φτωχούς. Στο πλαίσιο του παρόντος τρόπου παραγωγής δεν είναι δυνατόν να περιοριστεί ή να μπει φραγμός στην ανάπτυξη και να γίνει ταυτόχρονα δικαιότερη η κατανομή των διαθέσιμων αγαθών.
Εφόσον ο συλλογισμός μας παραμένει μέσα στα όρια του πολιτισμού αυτού της ανισότητας, η οικονομική μεγέθυνση θα εμφανίζεται στη μάζα των ανθρώπων σαν την υπόσχεση –αυταπάτη στην πραγματικότητα– ότι θα πάψουν κάποτε να είναι «υπο-προνομιούχοι», ενώ η μη-μεγέθυνση, ή και η αποανάπτυξη, θα σημάνει τη δίχως ελπίδα καταδίκη τους  στη μετριότητα. Γι’ αυτό δεν είναι τόσο με την οικονομική μεγέθυνση που πρέπει να τα βάλουμε, όσο με την παραπλάνηση που εδραιώνει τη δυναμική των αυξανόμενων αναγκών, αενάως διαψευδόμενη, τον ανταγωνισμό που επιφέρει, ωθώντας τα άτομα να θέλουν να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον. Το σύνθημα αυτής της κοινωνίας θα μπορούσε να είναι: αυτό που είναι καλό για όλους δεν έχει καμιά αξία. Δεν θα σε σέβεται κανείς αν δεν έχεις «περισσότερα από τους άλλους».
Αν θέλουμε τη ρήξη με την ιδεολογία της άνευ ορίων ανάπτυξης θα πρέπει να προβάλουμε το αντίθετο: «Αξίζει μόνο ό,τι είναι καλό για όλους. Μόνο εκείνο που δεν παραχωρεί προνόμια σε κανέναν και ούτε μειώνει κανέναν. Τότε θα γίνει δυνατό να είμαστε ευτυχισμένοι με λιγότερο πλούτο και αυτό διότι σε μια κοινωνία δίχως προνόμια δεν υπάρχουν φτωχοί».

……………………………….
Monde Diplomatique: n° 673, Avril 2010
André Gorz, Leur écologie et la nôtre

Από http://ardin-rixi.gr/2011/06/16/%ce%b7-

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου